Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012

Οδηγός κατά των ιδιωτικοποιήσεων

Ολοκληρώνουμε τον κύκλο των αναρτήσεων με την θεματική για τις ιδιωτικοποιήσεις με έναν "Οδηγό για τις ιδιωτικοποιήσεις" όπως αυτός μοιράστηκε σε όσους συμμετείχαν στην συζήτηση.Μπορείτε να διαβάσετε τον "Οδηγό" σε μορφή αρχείου pdf απο εδώ.







Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση» - Μαρία Σουάνη



 ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ : Το παράδειγμα της ΔΕΗ
 
Καθημερινά βιώνουμε  τη συκοφάντηση των εννοιών «κρατικός τομέας», «δημόσιο», «πολιτική δράση». Η προπαγάνδα  αυτή στηρίζεται σε σκάνδαλα, κακή διαχείριση, ρουσφέτια, που το ίδιο το σύστημα οργανώνει, προκειμένου να εξασφαλίσει  κέρδη για το ξένο και ντόπιο κεφάλαιο.
Τα μεγαλύτερα σκάνδαλα αφορούν παγκοσμίως στις ιδιωτικοποιήσεις και τα περισσότερα από αυτά είναι νομοθετημένα και νόμιμα:  Π.χ. η τιμή εισαγωγής της ΔΕΗ στο χρηματιστήριο (στο ¼ της πραγματικής  της αξίας, παράλληλα με την εξαφάνιση των ασφαλιστικών αποθεμάτων, αλλά και η τιμή πώλησης της Ο.Α, του ΟΠΑΠ, του ΟΛΠ, κλπ).
Μέσα από την πορεία ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ φαίνεται ανάγλυφα πώς αναδιαρθρώνονται οι «αγορές»: ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ από συμπλέγματα όπως το κοινωνικό συμφέρον, οι εργατικές και λαϊκές κατακτήσεις, τα δημοκρατικά δικαιώματα.
Από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ ξεκίνησε μια παραγωγή οδηγιών της Ε.Ε. και νομών των ελληνικών κυβερνήσεων. Το 2000 έγινε το πρώτο καθοριστικό βήμα: η ΔΕΗ μετατράπηκε σε ΑΕ, καταργήθηκε ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός, ο κλάδος  λειτουργεί από τότε με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, δηλ. υποτάσσεται η ανάπτυξή του στο καπιταλιστικό κέρδος.
Παράλληλα με τη μετοχοποίηση, οργανώθηκε η εσωτερική αποδόμηση της μοναδικής μεγάλης επιχείρησης που διαθέτει η βιομηχανία της χώρας,  για να φτάσουμε σήμερα στο διαμελισμό και απόσχιση των λειτουργιών της Μεταφοράς και της Διανομής  Η.Ε. και στη δημιουργία χωριστών ΑΕ.
Στην παραγωγή Η.Ε. άρχισε το φαγοπότι: 
Τα ιδιωτικά αιολικά πάρκα στο διασυνδεδεμένο σύστημα ξεφύτρωσαν σα μανιτάρια, παρότι: α) δεν είναι διόλου περιβαλλοντικά φιλικά,  β) δημιουργούν μεγάλα προβλήματα στην ποιότητα της τάσης, γ) απαιτούν υψηλές επενδύσεις σε δίκτυα. Το κόστος τεράστιο, η τιμή της KWh διπλάσια από τη λιγνιτική. Με νόμους όμως τα μετέτρεψαν σε κερδοφόρα:  ο κρατικός προϋπολογισμός επιδοτεί κατά τα 2/3 την επένδυση, η ΔΕΗ (σήμερα ο ΑΔΜΗΕ) αγοράζει την παραγόμενη ενέργεια πολύ ακριβότερα απ΄ ότι την παράγει και διοχετεύει τα επιπλέον κόστη στα τιμολόγια (γύρω στα 400 εκ. € ήταν το 2011 μόνο το επιπλέον κόστος αγοράς της ιδιωτικής αιολικής παραγωγής).
Έτσι οργανώνονται  τα κέρδη των γερμανικών και δανέζικων εταιρειών παραγωγής ανεμογεννητριών και των ιδιωτών μεταπρατών. Έτσι επιβαρύνεται ο  ελληνικός λαός με εκατοντάδες εκ. € κάθε χρόνο, είτε ως  φορολογούμενος, είτε ως καταναλωτής (δείτε το τέλος ΑΠΕ στους λογαριασμούς: από 0,30 €/MWh έφτασε φέτος 8,70 €). Αντίστοιχη περίπτωση είναι τα φωτοβολταϊκά πάρκα, το πρόγραμμα «ήλιος», η «πράσινη ανάπτυξη».
Ο εγχώριος λιγνίτης ως στρατηγικό καύσιμο διασφαλίζει την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας, χαμηλή τιμή KWh, υψηλά επίπεδα απασχόλησης στον κλάδο. Παραγκωνίστηκε με βίαιο τρόπο: μέσα από ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες, με τη συνθήκη του Κιότο, με επιβολή προστίμων όπως ο «πράσινος φόρος» και το «εμπόριο ρύπων» (άλλο αλισβερίσι κι αυτό: εταιρείες που βγάζουν τρελά λεφτά μέσα από διακρατικές αγοραπωλησίες ρύπανσης). Για επιβληθεί το Φυσικό Αέριο. και να καταστούν οικονομικά αποδοτικές οι επενδύσεις των πολυεθνικών στους αγωγούς διαμετακόμισης Φυσικού Αερίου.  Σήμερα έχει ξεσπάσει  πόλεμος μεγάλων συμφερόντων για το ποιοι κολοσσοί θα καταπιούν τις λιγνιτικές μονάδες της χώρας.
Οι ιδιώτες έφτιαξαν τα πρώτα εργοστάσια με καύσιμο το Φυσικό Αέριο, κατασπαταλώντας ένα πολύτιμο καύσιμο (στην ηλεκτροπαραγωγή έχει απόδοση 45-55%, ενώ στην απευθείας οικιακή χρήση 90-95%). Επειδή η KWh είναι πολύ ακριβή, η Ε.Ε. επιδοτεί την επένδυση, ο κρατικός προϋπολογισμός προαγοράζει κάθε χρόνο την ισχύ και προπληρώνει το λειτουργικό κόστος της ιδιωτικής επένδυσης. Με τη θέσπιση της οριακής τιμής συστήματος και μέσα από νομοθετημένο λογιστικό παραλήρημα οι ακριβές ιδιωτικές μονάδες προηγούνται στην έγχυση ενέργειας στο Σύστημα, για να διασφαλιστούν οι πωλήσεις τους. Αυτός  ο «ελεύθερος ανταγωνισμός» φορτώνει επίσης με εκατοντάδες  εκ. € κάθε χρόνο τα τιμολόγια και τον προϋπολογισμό (29 το 2010, 131 το 2011, 300 το 2012).
Χαρακτηριστικά  η ΠΕΣΙΝΕ έφτιαξε δικό της εργοστάσιο συμπαραγωγής επιδοτήθηκε (33 από 90 εκ. €) για την επένδυση, πουλά την ενέργεια που παράγει στη ΔΕΗ προς 55 €/MWh και αγοράζει για χρήση στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ προς 40,7 €/MWh δηλαδή βγάζει τσάμπα λεφτά περί τα 50 εκ.  ετησίως). Αποδεικνύοντας ότι η πολιτική της απελευθέρωσης της αγοράς Η.Ε. είναι βαθιά  ταξική.
Στο Σύστημα Μεταφοράς οι εξελίξεις είναι ραγδαίες: μια ανεξάρτητη ΑΕ, την οποία θα μπορούν να αγοράσουν (και ήδη διεκδικούν μέσω των μνημονίων και διακρατικών πιέσεων) ξένα συμφέροντα. Παραδίδεται έτσι η ρύθμιση όλων των βασικών διαδικασιών του κλάδου της Η.Ε.
Τα δίκτυα διανομής (πόλεων) είναι επίσης ξεχωριστή ΑΕ, σε κάθε πόλη θα μπορούν να δημιουργούνται κοινοπρακτικές εταιρείες όπου η ΔΕΗ θα προσφέρει τα δίκτυα, η τοπική αυτοδιοίκηση τα χρήματα και οι ιδιώτες θα τσεπώνουν τα κέρδη. Μέσα στο χάος που περιγράφουν οι προθέσεις τους, ο λαός θα έχει χαμηλής ποιότητας τάση και υψηλές τιμές.
Η κωμικοτραγική εμπειρία από τις πρώτες ιδιωτικές εταιρείες στη Διανομή Η.Ε. δείχνει που τραβάει το πράγμα: Η «ιδιωτική πρωτοβουλία» δεν έκανε επενδύσεις ούτε ανάπτυξη , χρησιμοποίησε τις υπάρχουσες υποδομές αζημίως, τσέπωσε τις εισπράξεις από τους λογαριασμούς (200 εκ. €), παρακράτησε τα χαράτσια, έκλεισε και μην τους είδατε…
Με την κατάργηση του ενιαίου τιμολογίου θα κληθεί κάθε περιοχή να πληρώνει στο κόστος την αποδιδόμενη Η.Ε. Κάτι που σημαίνει ότι θα δεκαπλασιαστεί η τιμή της KWh στα νησιά. Εκεί οι λύσεις είναι ρευματοδότηση από Τουρκία σε όσα γειτονεύουν, εγκατάλειψη κάθε παραγωγικής δραστηριότητας κι ερήμωση για τα υπόλοιπα.
Η κρατική ΔΕΗ πνιγμένη στα σκάνδαλα, με τους εργολάβους, τους προμηθευτές, τα πολυεθνικά συμφέροντα, είχε μεγάλη συμβολή στη βιομηχανία και στην τεχνική ικανότητα της χώρας, και στο βιοτικό επίπεδο του λαού, στην ανάπτυξη περιοχών όπως η Κοζάνη και η Μεγαλόπολη, στην δημιουργία δαχτυλιδιού εκατοντάδων μικρών επιχειρήσεων και βιοτεχνίας στις παρυφές της.
Μια από τις μεγαλύτερες συνεισφορές της υπήρξε η ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών έργων, μέσα από τα οποία αξιοποιείται σήμερα το 40% των νερών της χώρας. Εκτός από την πάμφθηνη Η.Ε. που προσφέρουν αυτά τα μεγάλα έργα, αναλαμβάνουν την άρδευση μεγάλων γεωργικών περιοχών, την ύδρευση πόλεων, την αντιπλημμυρική προστασία. Τα μνημόνια απαιτούν την παράδοση των Υ/Η σε εταιρείες, οι οποίες θα ελέγχουν το νερό με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Οι μέχρι πρότινος κρατικοί τομείς της οικονομίας χτίστηκαν με λεφτά του λαού και αφορούν σε κοινωνικά δικαιώματα, υποδομές για την ανάπτυξη και όρους για την εθνική ανεξαρτησία. Οι  ιδιωτικοποιήσεις είναι βίαιη αναδιανομή του πλούτου: Το κράτος παραχωρεί αυτούς τους τομείς και επιδοτεί την κερδοσκοπία του κεφαλαίου, υποτάσσει την ανάπτυξη των κλάδων και των κρατικών οικονομιών αποκλειστικά στο κέρδος. Οι «επενδύσεις» τους φρενάρουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, γίνονται ληστρικές για την κοινωνία, αφήνουν πίσω καμένη γη..
Οι  ιδιωτικοποιήσεις οδηγούν σε ισχυρότερο κράτος, που υπερασπίζεται την κερδοσκοπία μέσα από την καταστολή, την πειθάρχηση, την καταλήστευση και τον εκβιασμό των λαϊκών μαζών.
 Δεν υπερασπιζόμαστε το καπιταλιστικά παλιό. Ποτέ άλλωστε δεν το κάναμε. Ζητούσαμε εξυγίανση,  εκδημοκρατισμό, απεμπλοκή από τα ντόπια και ξένα συμφέροντα, να τεθούν  οι επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας στην υπηρεσία του λαού και του τόπου. Σε αυτό τη βάση η εθνικοποίηση του ηλεκτρενεργειακού τομέα, είναι όρος για την επιβίωση του λαού, είναι όρος  για μια άλλη φιλολαϊκή ανάπτυξη.

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση» - Βασίλης Λιόσης

 Ερμηνεία της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων


Το Σάββατο 1η Δεκέμβρη ο σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης, "Γ.Κορδάτος" πραγματοποίησε την δεύτερη εκδήλωση του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα :

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση», φιλοδοξώντας να συμβάλλει στον προβληματισμό και τον διάλογο που αναπτύσσεται μέσα στο εργατικό κίνημα  μπροστά στην πρωτόγνωρη αντιλαϊκή επίθεση που ξετυλίγεται τα τελευταία χρόνια μπροστά μας. H εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό από τον Κώστα Μπαρδάκη και συνεχίστηκε με τέσσερις εισηγήσεις από τους, Λιόση Βασίλη, Καλτσώνη Δημήτρη, Σουάνη Μαρία και Φασουλά Γιάννη για να ολοκληρωθεί με σειρά παρεμβάσεων από τους παρευρισκόμενους. Στο ιστολόγιο μας παρουσιάζουμε τις τέσσερις αυτές εισηγήσεις συνεχίζοντας με αυτή του Βασίλη Λιόση.


Φίλοι, συναγωνιστές και σύντροφοι, όταν συζητάμε για την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων οφείλουμε να την καταδικάζουμε, να αναφερόμαστε στην εμπειρία που υπάρχει στη χώρα μας και στις υπόλοιπες χώρες, να αντιστεκόμαστε απέναντι σε αυτήν αλλά και να την ερμηνεύουμε. Γιατί η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων είναι τόσο διαδεδομένη; Πότε ξεκίνησε και για ποιους λόγους; Σε αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρήσουμε να δώσουμε μια απάντηση, χωρίς βεβαίως να θεωρηθεί ότι αυτή (η απάντηση) «κλείνει» το θέμα. Ωστόσο, για να κατανοήσουμε το γιατί, πρέπει να δούμε μερικά γενικότερα ζητήματα που θα μας βοηθήσουν να εντάξουμε το ειδικό εντός ενός γενικού πλαισίου.

Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να δούμε τι είναι ο τρόπος διαχείρισης του καπιταλισμού. Πρόκειται για τη γενική γραμμή άσκησης της οικονομικής πολιτικής, τον τρόπο που παρεμβαίνει το κράτος στην οικονομία, τους νόμους που θεσπίζονται για την εργασία και ό,τι σχετίζεται με αυτήν. Ειδικά στο στάδιο του ιμπεριαλισμού, ο τρόπος διαχείρισης είναι η ρύθμιση των σχέσεων ανάμεσα στο κράτος και τα μονοπώλια. Ο τρόπος διαχείρισης έχει κάθε φορά ως στόχο την επιβίωση του συστήματος, τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας, την εξασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης (είτε με το καρότο είτε με το μαστίγιο).

Σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να κάνουμε μια σύντομη αναφορά στους τρόπους διαχείρισης που έχουν χρησιμοποιηθεί στον καπιταλισμό ή εν γένει στις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής:

[1] Μερκαντιλισμός (εμποροκρατία): Ήταν η πολιτική της περιόδου της πρωταρχικής συσσώρευσης του κεφαλαίου (15ος-18ος αιώνας) και εξέφραζε τα συμφέροντα του εμπορικού κεφαλαίου. Κύρια χαρακτηριστικά: συσσώρευση χρυσού, απαγόρευση εξαγωγής χρήματος εκτός της χώρας, στόχος οι εξαγωγές να είναι περισσότερες από τις εισαγωγές. Προς τα τέλη του 17ου αιώνα ξεκινάει η αποσύνθεση του μερκαντιλισμού.

[2] Φιλελευθερισμός: Αντικατέστησε την πολιτική του Μερκαντιλισμού κι εξέφραζε την ανερχόμενη αστική τάξη που έπαιρνε τη θέση των φεουδαρχών στο ιστορικό προσκήνιο. Βασικό δόγμα υπήρξε το laissez faire (σε ελεύθερη μετάφραση καταργήστε τους προστατευτισμούς, δηλαδή τον κρατικό παρεμβατισμό). Κατά το Φιλελευθερισμό το προσωπικό συμφέρον είναι η μόνη κινητήρια δύναμη της οικονομίας και ως εκ τούτου τα άτομα πρέπει να αφεθούν ελεύθερα προκειμένου να δράσουν στο επίπεδο της οικονομίας κατά το δοκούν.  Σύμφωνα με τον Άνταμ Σμιθ ο κρατικός παρεμβατισμός είναι επικίνδυνος π.χ. οι δασμοί δε θα έπρεπε να υπάρχουν.

[3] Κεϋνσιανισμός: Η κρίση του 1929 και ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος καθώς και οι γενικότερες πολιτικές εξελίξεις προκαλούν τριγμούς στα θεμέλια του καπιταλισμού. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης ήταν:
  • Η κρίση του 1929-1933, ήταν κρίση υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης. Η βιομηχανική παραγωγή περιορίστηκε στο ένα τρίτο και περισσότερο σε σχέση με την προ κρίσης παραγωγή. Οι προηγούμενες κρίσεις θεωρούνταν σοβαρές αν η μείωση της παραγωγής ήταν στο 10 με 15%.
  • Σε διάρκεια η κρίση του ’29 υπερέβη κάθε προηγούμενη, αφού οι προηγούμενες κρίσεις κρατούσαν κατά κανόνα μερικούς μήνες.
  • Η κρίση χτύπησε με τον πιο έντονο τρόπο τις ΗΠΑ και τη Γερμανία.
  • Η αγροτική οικονομία βλήθηκε και αυτή με ιδιαίτερη σφοδρότητα, όπως επίσης και οι υποανάπτυκτες βιομηχανικά χώρες.
  • Η τιμή των προϊόντων μειώθηκε σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
  • Οι παγκόσμιες οικονομικές σχέσεις διαταράχθηκαν, αφού το παγκόσμιο εμπόριο έπεσε περίπου στο ένα τρίτο του προηγούμενου όγκου συναλλαγών.
  • Η αξία του νομίσματος έπεσε σε 56 κράτη.
  • Σημειώθηκε τεράστια καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. Σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες δημιουργήθηκαν απέραντα νεκροταφεία μηχανών, ζώνες νεκρών εργοστασίων, τα χωράφια ξεχερσώνονταν, ενώ δημιουργήθηκαν τεράστιες στρατιές ανέργων. Στις αρχές του 1932 υπήρχαν στις καπιταλιστικές χώρες 26 εκατομμύρια άνεργοι, χωρίς να υπολογίζονται όσοι εργαζόμενοι απασχολούνταν μια-δυο ημέρες την εβδομάδα[1].

Ο Άγγλος οικονομολόγος Κέυνς είναι αυτός που αναλαμβάνει τη σωτηρία του καπιταλιστικού συστήματος. Ο κεϋνσιανός τρόπος διαχείρισης εμφανίζεται ολοκληρωμένα μετά τη λήξη του Β’ παγκόσμιου πολέμου. Βασικά χαρακτηριστικά του ήταν: η παρέμβαση του κράτους στην οικονομία ώστε να ρυθμίζει τις «αρρυθμίες» του συστήματος, η αύξηση του εργατικού εισοδήματος ώστε να τονωθεί η ζήτηση, η δημιουργία διακρατικών οργανισμών (Διεθνής Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) προκειμένου να υπάρχουν παρεμβάσεις και ρυθμίσεις όχι μόνο σε εθνοκρατικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, η θέσπιση του λεγόμενου κράτους πρόνοιας. Το δόγμα του Ζαν Μπατίστ Σέι με βάση το οποίο «η προσφορά δημιουργεί τη δική της ζήτηση»[2], βάλλεται από τον Κέυνς που το αντιστρέφει. Κατά τον Κέυνς η ζήτηση πρέπει να τονωθεί με συγκεκριμένες κρατικές παρεμβάσεις.

Έτσι, στην Αμερική της δεκαετίας του 1930 έχουμε τα πρώτα οργανωμένα βήματα στην εφαρμογή του νέου διαχειριστικού μοντέλου που εκφράστηκε επί κυβέρνησης Ρούσβελτ με την πολιτική του New Deal (νέος προσανατολισμός). Το 1933 η Γερουσία υπερψηφίζει νομοσχέδιο που εισηγείται την εργάσιμη εβδομάδα των 30 ωρών σε όλες τις επιχειρήσεις που ασχολούνταν με το διαπολιτειακό και το εξωτερικό εμπόριο. Στη συνέχεια το νομοσχέδιο απορρίπτεται από τη Βουλή, αλλά συγχρόνως σηματοδοτείται μια εποχή που θα έφερνε σοβαρές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας[3]. Οι πολυάριθμοι νόμοι που ψηφίστηκαν στη συνέχεια στη Βουλή, είχαν ως σκοπό: α) την ανόρθωση του καθημαγμένου τραπεζικού συστήματος, β) τη διάσωση επιχειρήσεων που κινδύνευαν να καταστραφούν, με τη χορήγηση δανείων, γ) την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επιχειρήσεων, δ) την άνοδο των πεσμένων τιμών με μέτρα πληθωριστικού χαρακτήρα, ε) την καταπολέμηση της γεωργικής υπερπαραγωγής με τον περιορισμό των καλλιεργούμενων επιφανειών και με την καταστροφή των σοδειών, στ) την προστασία των φάρμερς και των ιδιοκτητών σπιτιών από την αναγκαστική εκτέλεση λόγω ενυπόθηκων δανείων, ζ) τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την εκτέλεση δημόσιων έργων, η) τη χορήγηση ενός μίνιμουμ βοήθειας στους ανέργους[4].

Η πολιτική που εφαρμόσθηκε την κεϋνσιανή περίοδο δεν αντιστοιχούσε σε κάποια φιλάνθρωπη πολιτική του κεφαλαίου αλλά ήταν αποτέλεσμα: α) της επιθυμίας του κεφαλαίου να υπερβεί κρίσεις όπως αυτή του 1929, β) να συγκεντρώσει το κράτος κεφάλαια που μετά τον πόλεμο ο ιδιωτικός τομέας δεν είχε τη δυνατότητα να κάνει, γ) να εξασφαλίσει την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης ώστε να υπάρξει άνοδος της παραγωγικότητας, δ) να κερδίσει την κοινωνική συναίνεση φοβούμενη ριζοσπαστικές εξελίξεις και ε) να δώσει απάντηση στο εργατικό κίνημα και στη Σοβιετική Ένωση που ασκούσε εντονότατη ακτινοβολία σε εκατομμύρια ανθρώπων.

Ο ίδιος ο Κέυνς σε μία διάλεξή του στο Κέμπριτζ το 1925 με τίτλο Είμαι ένας φιλελεύθερος; συμπυκνώνει τα παραπάνω συμπεράσματα που σας εξέθεσα. Έλεγε χαρακτηριστικά: «[…] Τα συνδικάτα των εργαζομένων είναι αρκετά ισχυρά για να παρεμβαίνουν στο ελεύθερο παιχνίδι των δυνάμεων της ζήτησης και της προσφοράς, ενώ η κοινή γνώμη, παρόλο που ξεσηκώνει ένα θόρυβο δυσαρέσκειας και τρέφει κάτι παραπάνω από υποψίες σ’ ότι αφορά τον κίνδυνο που αντιπροσωπεύουν τα συνδικάτα, στηρίζει τη βασική τους θέση, θέση σύμφωνα με την οποία οι ανθρακωρύχοι δε θα πρέπει να είναι τα θύματα κάποιων στυγνών οικονομικών δυνάμεων που δεν έχουν ποτέ μετακινηθεί […]

»[…] Η παλιωμένη αντίληψη σύμφωνα με την οποία είναι δυνατόν να διαφοροποιείται η αξία του νομίσματος και στη συνέχεια να αφήνεται στις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης ο ρόλος του καθορισμού των συνεπακόλουθων διευθετήσεων, ανήκε σε μια εποχή των 50 ή 100 χρόνων πριν, τότε δηλαδή που τα συνδικάτα ήταν ανίσχυρα και η σκοτεινή Θεά Οικονομία μπορούσε να σπέρνει καταστροφές πάνω στη μεγαλόπρεπη οδό της Προόδου δίχως να συναντάει εμπόδια, και μάλιστα κάτω από γενική επιδοκιμασία […]»[5].

Στο πλαίσιο της κεϋνσιανής διαχείρισης ήταν ενταγμένες και διάφορες πολιτικές κλασικών αστικών κομμάτων που με μια πρώτη ματιά μας ξενίζουν. Για παράδειγμα ας θυμηθούμε πως η μεταπολιτευτική κυβέρνηση του Κων/νου Καραμανλή είχε κατηγορηθεί από το ΣΕΒ για σοσιαλμανία (!), αφού επί Καραμανλή κρατικοποιήθηκε η Ολυμπιακή, τα διυλιστήρια στον Ασπρόπυργο, ο όμιλος Ανδρεάδη με όλα τα εμπορικά, ασφαλιστικά και χρηματοπιστωτικά του ιδρύματα κ.ά.

[4] Νεοφιλελευθερισμός: Με την «περίοδο των παχιών αγελάδων» του καπιταλισμού μετά τη λήξη του Β’ παγκόσμιου πολέμου, οι αστοί αναλυτές είχαν πιστέψει βρέθηκε το φάρμακο για τη νόσο των κρίσεων. Όμως ήλθε η δεκαετία του 1970 να τους διαψεύσει. Από το 1973 το ποσοστό κέρδους (η σχέση υπεραξίας προς το μεταβλητό και το σταθερό κεφάλαιο δηλ. ΠΚ= ) σημείωσε πτωτική τάση. Οι καπιταλιστές για να αντιρροπήσουν αυτή την τάση πρόβαλλαν νέα οικονομικά δόγματα. Υποστήριξαν την αποκατάσταση του ελεύθερου ανταγωνισμού, τον περιορισμό του κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία και εν γένει στο δημόσιο τομέα, την ιδιωτικοποίηση οικονομικών λειτουργιών και μονάδων που βρίσκονται στην ευθύνη του κράτους, τη μείωση των κοινωνικών παροχών, την κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων, την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Γνωστοί θεωρητικοί του νεοφιλελεύθερου διαχειριστικού παραδείγματος υπήρξαν οι Χάγεκ και Φρήντμαν, ενώ η πιο γνωστή δεξαμενή σκέψης του νεοφιλελευθερισμού ήταν η σχολή του Σικάγου. Στο πιο δημοφιλές βιβλίο του Φρήντμαν Capitalism and Freedom κατατίθενται τα βασικά δόγματα του νεοφιλελευθερισμού: α) οι κυβερνήσεις πρέπει να καταργήσουν όλους τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που εμποδίζουν τη συσσώρευση κερδών, β) οφείλουν να πουλήσουν τη δημόσια περιουσία σε ιδιωτικές εταιρείες, ώστε να την εκμεταλλευτούν επικερδώς και γ) να προβούν σε δραματικές περικοπές στη χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων[6].

Το νεοφιλελεύθερο πρόταγμα προπαγανδίστηκε μεθοδικά για πολλά χρόνια. Οι «αξίες» του έγιναν δόγματα που αν κάποιος τα αντέκρουε αυτομάτως μετατρεπόταν σε πολιτικό δεινόσαυρο. Είναι χαρακτηριστική, για παράδειγμα, η αντίληψη του νεοφιλελευθερισμού για την έννοια της ελευθερίας, της κοινωνίας και του ατόμου. Ο Γ. Λούλης, έγραφε χαρακτηριστικά στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν ο νεοφιλελευθερισμός είχε πλέον κάνει την αντεπίθεσή του: «Η ελευθερία δεν είναι νοητή κυρίως χωρίς πολιτικό πλουραλισμό […] και οικονομικό πλουραλισμό (σ.σ. εννοεί την ανάγκη και για περαιτέρω διείσδυση του ιδιωτικού τομέα στην οικονομία μιας χώρας)»[7]. Επίσης: «Δεν υπάρχει κάποια ανεξάρτητη οντότητα που να λέγεται κοινωνία […] Η κοινωνία με την έννοια αυτή είναι μύθος. Η κοινωνία και το κράτος έχουν γίνει για τα άτομα και όχι το αντίστροφο. Υπάρχουν μόνο άτομα – μόνο αυτά είναι πραγματικά – και η “κοινωνία” δεν είναι παρά μια αφηρημένη έννοια για την περιγραφή μιας σειράς σχέσεων μεταξύ ατόμων»[8].

Το σύνθημα των εκπροσώπων του νεοφιλελευθερισμού για ελάχιστο κράτος που έμοιαζε ριζοσπαστικό και ρηξικέλευθο, δεν ήταν παρά ένα μεγάλο ψέμα. Αυτό που υπονοούσαν ήταν την πλήρη ασυδοσία των μονοπωλίων, χωρίς κανένα κρατικό και κοινωνικό έλεγχο. Όταν, όμως, χρειάστηκε εν μέσω κρίσης το κράτος να παρέμβει αυτό έγινε με τον πιο αποφασιστικό τρόπο. Το (καπιταλιστικό) κράτος ήταν αυτό που με κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις έδωσε οξυγόνο στους τραπεζίτες, αποδεικνύοντας τον κίβδηλο χαρακτήρα του συνθήματος για ελάχιστο κράτος.

Ο νεοφιλελευθερισμός είχε και έχει καθαρά αντεπαναστατικό χαρακτήρα. Όπως έγραφε χαρακτηριστικά ο Γκι Σορμάν, εκλαϊκευτής των δογμάτων του νεοφιλελευθερισμού «οι όροι “συντηρητική επανάσταση” και “φιλελεύθερη επανάσταση” που χρησιμοποιούνται συχνά μετά το 1980, είναι μεταφορές περιορισμένες να εξηγήσουν την  ευρύτητα και την καθολικότητα της μεταβολής των νοοτροπιών». Και συνεχίζει με νόημα: «Όμως, ολόκληρη η φιλελεύθερη προσπάθεια συνίσταται στην αποφυγή της επανάστασης […]»[9].

Η άσκηση της νέας διαχειριστικής πολιτικής ξεκινά μεθοδευμένα με την πολιτική της Θάτσερ στην Αγγλία (1979) και του Ρέιγκαν στις ΗΠΑ (1980), αλλά και του Πινοτσέτ στη Χιλή (1973, στην οποία καθοδηγητικό ρόλο είχε η σχολή του Σικάγου). Οι αρνητικές εξελίξεις στις σοσιαλιστικές χώρες, η ήττα του κομμουνιστικού κινήματος και γενικότερα η υποχώρηση των λαϊκών κινημάτων, διευκόλυναν την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής[10].

*  *  *  *

Σήμερα «κλείνουμε» πάνω από τριάντα χρόνια άσκησης νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε όλο τον κόσμο. Τα αποτελέσματα είναι τα εξής: μείωση του εργατικού μισθού, αύξηση της ανεργίας, εκτεταμένη φτώχεια, επιμήκυνση του χρόνου που απαιτείται για τη συνταξιοδότηση, μείωση των κοινωνικών παροχών σε παιδεία, υγεία, ασφάλιση κ.λπ., περαιτέρω αυταρχικοποίηση του κράτους, προώθηση και κυριαρχία της αντιδραστικής ιδέας του ατομικισμού, ιδιωτικοποίηση κρατικών τομέων της οικονομίας. Όμως τα μονοπώλια, αδηφάγα όπως είναι ζητάνε κι άλλα…

Οι απολογητές του συστήματος υποστηρίζουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις α) ρίχνουν τις τιμές των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών γιατί λειτουργούν οι νόμοι της φυσικής οικονομίας, β) ο ιδιωτικός τομέας είναι αποδοτικότερος σε σχέση με το δημόσιο και σπάει τη δυσκινησία και τη γραφειοκρατία του δεύτερου, γ) το πέρασμα των κρατικών επιχειρήσεων στους ιδιώτες γλυτώνει το κράτος άρα και την κοινωνία από προβληματικές επιχειρήσεις, δ) ο συναγωνισμός των ιδιωτικών επιχειρήσεων φέρνει ανάπτυξη την οποία καρπώνεται όλη η κοινωνία.

Ποια είναι, όμως, η αλήθεια; Όταν μια επιχείρηση περνάει στα χέρια των μονοπωλίων α) εξαφανίζεται η όποια δυνατότητα λαϊκού ελέγχου, β) με πολύ ευκολότερο τρόπο γίνεται αύξηση στις τιμές των παρεχόμενων υπηρεσιών και μάλιστα συχνά μέσα από τα καρτέλ δηλαδή μέσω συνεννόησης μεταξύ των εταιρειών, γ) καταργείται η δυνατότητα τα κέρδη της επιχείρησης να επιστρέφουν στο λαό με τη μορφή κοινωνικών παροχών, δ) δυσκολεύει η δραστηριότητα του εργατικού κινήματος εντός αυτών των επιχειρήσεων, ε) αυξάνεται η ανεργία αφού στο όνομα της ορθολογικοποίησης και της εξυγίανσης απολύονται εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα ενώ παράλληλα οι εργασιακές σχέσεις χειροτερεύουν δραματικά, στ) χαρίζονται στο μεγάλο κεφάλαιο τεράστιες αξίες που έχουν συσσωρευτεί από την εργασία χιλιάδων ανθρώπων που εργάζονταν στις κρατικές επιχειρήσεις, αλλά και από εκατομμύρια ανθρώπους που πλήρωναν για χρόνια τους λογαριασμούς των κρατικών επιχειρήσεων (ΔΕΗ, ΟΤΕ κ.ά.), ζ) το όποιο ψήγμα κοινωνικής προσφοράς υπήρχε από τις κρατικές επιχειρήσεις χάνεται αφού μόνο μέλημα των ιδιωτικών επιχειρήσεων είναι το κέρδος, η) δίνει διέξοδο στο υπερυσυσσωρευμένο κεφάλαιο που αναζητά εναγωνίως νέους τομείς κερδοφορίας[11], θ) η εθνική ανεξαρτησία μπαίνει σε διακύβευση. Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, τι μπορεί να σημαίνει σε ένα πολεμικό επεισόδιο ή σε μια πολεμική σύρραξη, ότι οι τηλεπικοινωνίες ανήκουν σε μονοπώλια και όχι στο κράτος[12].

Δυο απαραίτητες διευκρινίσεις

 [1] Η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα των κοινωφελών επιχειρήσεων που κατά τ’ άλλα είναι απολύτως αναγκαία,  μπορεί να γεννήσει αυταπάτες σχετικά με το ρόλο του κράτους. Το κράτος με δημόσιες ή ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις παραμένει κράτος των καπιταλιστών και σε καμία περίπτωση δεν είναι ουδέτερο. Δεν αποτελεί ένα άχρωμο διαχειριστή των γενικών υποθέσεων, πολύ περισσότερο δεν εργάζεται προς όφελος όλης της κοινωνίας.

Το κράτος σύμφωνα με τον Ένγκελς «[…] δεν είναι καθόλου μια δύναμη που επιβλήθηκε στην κοινωνία από έξω. Το κράτος δεν είναι επίσης η “πραγματοποίηση της ηθικής ιδέας”, “η εικόνα και η πραγματοποίηση του ορθού λόγου”, όπως ισχυρίζεται ο Χέγκελ. Το κράτος είναι προϊόν της κοινωνίας σε μια ορισμένη βαθμίδα εξέλιξης», ενώ σύμφωνα με το Λένιν «Το κράτος είναι προϊόν και εκδήλωση των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων. Το κράτος εμφανίζεται εκεί, τότε και καθόσον, όπου, όταν και εφόσον οι ταξικές αντιθέσεις δεν μπορούν αντικειμενικά να συμφιλιωθούν. Και αντίστροφα: η ύπαρξη του κράτους αποδείχνει ότι οι ταξικές αντιθέσεις είναι ανειρήνευτες»[13].

Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως οι δημόσιες επιχειρήσεις ήταν αποτέλεσμα της ταξικής πάλης και όχι μια ευγενική παραχώρηση του κεφαλαίου. Η ύπαρξή τους σημαίνει πως με έμμεσο τρόπο ανεβαίνει η τιμή της εργατικής δύναμης και ένα ποσό της αποσπώμενης υπεραξίας επιστρέφει με τη μορφή των κοινωνικών παροχών. Επιπλέον, το λαϊκό κίνημα μπορεί ευκολότερα να ελέγξει τις δημόσιες υπηρεσίες (ρεμούλες, αύξηση των τιμών των παρεχόμενων υπηρεσιών) σε αντίθεση με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις όπου ο ιδιώτης κάτοχός τους ή εν πάση περιπτώσει οι μεγαλομέτοχοι είναι το(α) απόλυτο(α) αφεντικό(α) .

[2] Εκτός από τον κίνδυνο να παρανοηθεί ο ρόλος του κράτους, υφίσταται και ο κίνδυνος να εξωραϊστεί ένας συγκεκριμένος τρόπος διαχείρισης του καπιταλισμού. Εν προκειμένω ο κεϋνσιανισμός. Παρά τις διαφορές του με το (νεο)φιλελεύθερο μοντέλο, είναι απαραίτητο να πούμε ότι ο καπιταλισμός δεν εξανθρωπίζεται με κανέναν τρόπο.
Όποιο διαχειριστικό μοντέλο κι αν επιλεγεί η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και η συμπίεση των μεσαίων στρωμάτων από τα μονοπώλια δεν εξαφανίζεται. Η απόσπαση της υπεραξίας, η εκμετάλλευση και η καταπίεση υπάρχουν ανεξάρτητα από αυτόν ή εκείνον τον τρόπο διαχείρισης. Ακόμη και σε αυτόν τον «πολιτισμένο» σκανδιναβικό βορά, το πρότυπο κατά πολλούς του λεγόμενου κράτους πρόνοιας, ασκήθηκαν στο παρελθόν απάνθρωπες πολιτικές. Το 1934 και στις 4 χώρες της σκανδιναβικής χερσονήσου ψηφίστηκαν νόμοι για την ευγονική. Η Δανία ήταν το πρώτο κράτος στην Ευρώπη που νομιμοποίησε τη στείρωση για λόγους ευγονικής, το 1929. Μεταξύ του 1935 και 1975, στο πλαίσιο της σχετικής νομοθεσίας έγιναν μόνο στη Σουηδία 63.00 στειρώσεις. Σύμφωνα με μια ανάλυση η ευγονική δεν είχε τα ίδια ιδεολογικά κίνητρα με αυτά του ναζισμού όπου επιδίωξη ήταν η εξασφάλιση της αιματικής καθαρότητας, αλλά εφαρμόστηκε για την εξασφάλιση ενός υγιούς πληθυσμού, αποδοτικού και παραγωγικού[14].

Άλλωστε ο γνωστός αυτοκινητοβιομήχανος Φορντ το είπε με τον καλύτερο τρόπο. Όταν το 1914 διπλασίασε το μεροκάματο των εργατών του και μείωσε την εργάσιμη ημέρα από 9 σε 8 ώρες, απαντώντας στα ερωτήματα των άλλων βιομηχάνων γιατί το έκανε, απάντησε: ποιος θα αγοράσει τα αυτοκίνητα που παράγω; Και συνέχιζε: «Κακοπληρώνοντας τους ανθρώπους, προετοιμάζουμε μια γενιά υποσιτισμένων και υποανάπτυκτων παιδιών, τόσο από σωματική όσο και από ηθική άποψη. Θα είναι μια γενιά εργατών αδύναμων στο σώμα και στο πνεύμα, που θα αποδειχθούν αναποτελεσματικοί όταν θα έρθει ο καιρός να πιάσουν δουλειά στο εργοστάσιο. Σε τελική ανάλυση, η βιομηχανία θα πληρώσει το λογαριασμό.

»Η επιτυχία μας εξαρτάται ως ένα σημείο από αυτό που πληρώνουμε. Αν πληρώνουμε καλά το χρήμα αυτό ξοδεύεται. Πλουτίζοντας τους μεταπράτες, τους εμπόρους λιανικής, τους τεχνίτες και τους κάθε λογής εργάτες  κι αυτή η ευημερία μεταφράζεται σε αύξηση της ζήτησης των αυτοκινήτων μας»[15].

*  *  *  *

Φίλες και φίλοι, όλα τα προηγούμενα χρόνια οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, εργάστηκαν λυσσωδώς για να ιδιωτικοποιήσουν τη δημόσια περιουσία, ενώ τώρα τη σκυτάλη έχει πάρει η τρικομματική κυβέρνηση με τη συμπλήρωση της τσόντας που λέγεται ΔΗΜΑΡ. Μίλαγαν και μιλάνε για υπερδιογκωμένο και αντιπαραγωγικό δημόσιο τομέα, για τον ιδιωτικό τομέα που θα προωθήσει την ανάπτυξη, ενώ παράλληλα πούλαγαν ή προγραμμάτιζαν τα φιλέτα της περιουσίας που ήταν προϊόν της εργασίας του ελληνικού λαού. Από την άλλη οι μεσοβέζικες τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και οι θέσεις στελεχών του για σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα όχι μόνο δεν μπορούν να δώσουν διέξοδο, αλλά είναι επικίνδυνες και δημιουργούν αυταπάτες. Η απόκρουση των επιχειρούμενων ιδιωτικοποιήσεων στο επόμενο χρονικό διάστημα θα είναι κρίσιμης σημασίας για το λαϊκό κίνημα και για το επίπεδο ζωής του ελληνικού λαού.

Φίλες και φίλοι, κλείνοντας αυτή την παρέμβαση επιτρέψτε μου ένα γενικότερο κάλεσμα: αυτό που βιώνουμε σήμερα σε πολλούς φαίνεται απίστευτο. Να μη μείνουμε, όμως, στην περιγραφή της κρίσης βάζοντας απλά και μόνο τα πιο μελανά χρώματα. Πολύ περισσότερο να μην τους επιτρέψουμε να μας ρίξουν στη μαζική κατάθλιψη, να μας κάνουν αυτόχειρες, να μας κάνουν μίζερους και φιλοτομαριστές. Δεν πρέπει ο ένας να φάει τις σάρκες του άλλου ή και να βουλιάξουμε στη θαλπωρή του καναπέ. Μεμψιμοιρία, κλείσιμο στον εαυτό μας, αποβλάκωση στην τηλεόραση και ομφαλοσκόπηση είναι ο ένας δρόμος. Αντίσταση, μαζική, ενωτική, προσανατολισμένη, αντιμονοπωλιακή είναι ο άλλος. Η απάντησή μας είναι δεδομένη. Δε θα τους κάνουμε τη χάρη. Αγώνας μέχρι την τελική νίκη!

(*) Εισήγηση στην Ημερίδα που διοργάνωσε ο Σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης «Γιάνης Κορδάτος» με θέμα «Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση»

[1].  Πηγή: Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ, Παγκόσμια Ιστορία, τ. Θ1-Θ2, σελ. 245-249, εκδ. Μέλισσα, 1963.

[2].  Τουσέν Ερίκ, Ο Νεοφιλευθερισμός, Από τις απαρχές του έως τις μέρες μας, σελ. 42, εκδ. Τόπος.

[3]. Βλέπε αναλυτικότερα, Ρίφκιν Τζέρεμι, Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της, σελ. 95-98, εκδ. Νέα Σύνορα-Λιβάνη, 1996.

[4]. Φόστερ Ουίλιαμ, Η Ιστορία των Τριών Διεθνών, τ.2, σελ. 488,  Αθήνα.

[5].  Αναφέρεται στο: Κεϋνσιανισμός, κεφάλαιο, κράτος και ταξικός ανταγωνισμός: από την οκτωβριανή επανάσταση στο ΔΝΤ, σελ. 13, εκδ. Σπάταλοι.

[6]. Βλέπε χαρακτηριστικά Κλάιν Ναόμι, Το δόγμα του σοκ, σελ. 85, εκδ. Λιβάνη.

[7] . Λούλης Γ., Επίκεντρα, Νο 6, 1979

[8] . Λούλης Γ., «Φιλελευθερισμός και συντηρητισμός: Ποιες οι διαφορές τους;», Επίκεντρα, Νο 35-36, σελ. 60.

[9]. Σορμάν Γκι, Το ελάχιστο κράτος, σελ. 68-69, εκδ. Ροές, 1987.

[10].  Για τους τρόπους διαχείρισης βλέπε αναλυτικότερα Μπο Μισέλ, Η ιστορία του καπιταλισμού, Από το 1500 ως σήμερα, εκδ. Μάλλιαρης-Παιδεία, 1987.

[11]. Βλέπε αναλυτικότερα για αυτό το ζήτημα την εξαιρετική μελέτη του Σπύρου Μαγκλιβέρα, Ο κρατικός τομέας της οικονομίας στην Ελλάδα και η κρίση, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, 1987.

[12].  Σημειώνουμε πως τα ζητήματα της εθνικής ανεξαρτησίας είναι πλέον στην ημερήσια διάταξη με την επιβολή της δανειακής σύμβασης στην Ελλάδα, αλλά βρίσκονται και στην επικαιρότητα και για άλλους λόγους. Σύμφωνα με δημοσιογραφικά δημοσιεύματα η εταιρεία Academi πρώην Black Water (γνωστή για τα αίσχη που διέπραξε στο κατεχόμενο Ιράκ) πρόκειται να αναλάβει τη φύλαξη της Εγνατίας Οδού! Αν αυτό το γεγονός συνδυαστεί με την κατεύθυνση που δίνει η τρόικα στην ελληνική κυβέρνηση για κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας αντιλαμβανόμαστε τόσο την κρισιμότητα του ζητήματος της εθνικής ανεξαρτησίας όσο και την κρισιμότητα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των τηλεπικοινωνιών.

[13].  Λένιν, Άπαντα, Κράτος και Επανάσταση, τ. 33, σελ. 6-7, εκδ. Σύγχρονη Εποχή.

[14]. Βλέπε αναλυτικότερα, Χίλσον Μαίρη, Το Σκανδιναβικό Μοντέλο, σελ. 204-206, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

[15]. Μπο Μισέλ, Η ιστορία του καπιταλισμού, Από το 1500 ως σήμερα, σελ. 262, εκδ. Μάλλιαρης-Παιδεία, 1987.

Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2012

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση» - Δημήτρης Καλτσώνης



Για μια φιλολαϊκή αναπτυξιακή πορεία

του Δημήτρη Καλτσώνη
επ. καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου
Το Σάββατο 1η Δεκέμβρη ο σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης, "Γ.Κορδάτος" πραγματοποίησε την δεύτερη εκδήλωση του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα :

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση», φιλοδοξώντας να συμβάλλει στον προβληματισμό και τον διάλογο που αναπτύσσεται μέσα στο εργατικό κίνημα  μπροστά στην πρωτόγνωρη αντιλαϊκή επίθεση που ξετυλίγεται τα τελευταία χρόνια μπροστά μας. H εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό από τον Κώστα Μπαρδάκη και συνεχίστηκε με τέσσερις εισηγήσεις από τους, Λιόση Βασίλη, Καλτσώνη Δημήτρη, Σουάνη Μαρία και Φασουλά Γιάννη για να ολοκληρωθεί με σειρά παρεμβάσεων από τους παρευρισκόμενους. Στο ιστολόγιο μας παρουσιάζουμε τις τέσσερις αυτές εισηγήσεις συνεχίζοντας με αυτή του Δημήτρη Καλτσώνη.
 
 
του Δημήτρη Καλτσώνη
                                                                                επ. καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου

Αφετηρία της ανάλυσής μας είναι μια παραδοχή. Μια παραδοχή που επιβεβαιώνεται πλήρως, συντριπτικά από την πραγματικότητα: ότι η άρχουσα τάξη δεν μπορεί και δεν θέλει να εκπονήσει ένα σχέδιο βιομηχανικής ανάπτυξης και, πολύ περισσότερο, ένα σχέδιο ανάπτυξης σε όφελος του λαού αφού α. ο καπιταλισμός στην Ελλάδα είχε πάντοτε σχετικά χαμηλή υλικοτεχνική βάση, β. τα τελευταία χρόνια δυνάμωσε η εξάρτηση από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, γ. το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο ελέγχει την ελληνική οικονομία και βασικούς τομείς της χώρας, δ. η χώρα έχει προσαρμόσει την οικονομία της, κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών, ε. η βιομηχανική παραγωγική βάση της χώρας συρρικνώνεται.
Το έργο μιας αναπτυξιακής πολιτικής σε όφελος του λαού μπορεί να το φέρει σε πέρας μόνο μια κυβέρνηση των αντιιμπεριαλιστικών – αντιμονοπωλιακών δυνάμεων που θα βασίζεται στην εργατική τάξη και στα άλλα λαϊκά στρώματα.
Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει αναπόφευκτα να ξεκινά από την αντίθεση με τις πολιτικές της ΕΕ και του ΔΝΤ που μας έφεραν ως εδώ, που διέλυσαν τη βιομηχανική  και αγροτική οικονομία της χώρας, που όξυναν τις κοινωνικές ανισότητες. Πρέπει να ξεκινά από την αποδέσμευση από κάθε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση, από την αναζήτηση και αξιοποίηση της συνεργασίας άλλων διεθνών παραγόντων, πάντα σε πνεύμα ανεξαρτησίας και όχι υποτέλειας.

Ένα τέτοιο σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει:

Πρώτος βασικός πυλώνας: Η εθνικοποίηση των τραπεζών που είναι ο μοναδικός τρόπος για να ελεγχθεί βαθμιαία η καρδιά της οικονομίας, να γίνει προσπάθεια να προσανατολιστεί σε άλλου τύπου ανάπτυξη, να αρχίσει ο περιορισμός της ασυδοσίας και κυριαρχίας των ξένων και ντόπιων μονοπωλίων. Μόνο έτσι μπορεί να χτυπηθεί η ασυδοσία του χρηματιστικού κεφαλαίου, να χρηματοδοτηθεί η οικονομία με βάση τις προτεραιότητες που θα χαράξει μια λαϊκή κυβέρνηση. Αυτό πρέπει να συνδυαστεί με το αίτημα της διαγραφής του χρέους, την αντίθεση στην τρόικα και την αποδέσμευση τελικά από την ΕΕ ώστε να αποκτήσει η χώρα τα αναγκαία νομισματικά και αναπτυξιακά εργαλεία.
Δεύτερος βασικός πυλώνας: Πρέπει να εθνικοποιηθούν οι ΔΕΚΟ, οι επιχειρήσεις στρατηγικής σημασίας, ο ορυκτός πλούτος της χώρας, το νερό και όλες οι πλουτοπαραγωγικές της πηγές ώστε να αποκτήσει ο λαός τον έλεγχο των πιο σημαντικών τομέων της οικονομίας και τα κέρδη των επιχειρήσεων να μην τροφοδοτούν πλέον τις καταθέσεις των κεφαλαιοκρατών στην Ελβετία αλλά την κοινωνική πολιτική και ένα επενδυτικό πρόγραμμα ανάπτυξης σε όφελος του λαού.
Ειδικά για τον ορυκτό πλούτο, τα πετρελαϊκά κοιτάσματα που πιθανολογούνται, έχει σημασία το παράδειγμα της Βενεζουέλας και της Βολιβίας που κατοχύρωσαν και συνταγματικά τη δημόσια ιδιοκτησία των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών και εξασφάλισαν έτσι την ισότιμη συνεργασία με τις ξένες εταιρείες, όπου αυτή ήταν αναγκαία λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας.
Τρίτος βασικός πυλώνας: Η εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων των οποίων η ιδιοκτησία αδυνατεί, ή ισχυρίζεται πως αδυνατεί, να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της έναντι των εργαζομένων. Αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει να ενταχθούν στο πανεθνικό αναπτυξιακό σχέδιο.
Ο δημόσιος τομέας μπορεί και πρέπει να αναλάβει, με τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος, την εκπόνηση και υλοποίηση ενός μεγάλου αναπτυξιακού σχεδίου παραγωγικών επενδύσεων (και όχι μόνο τουρισμός, δρόμοι και διαμετακομιστικά κέντρα όπως εννοεί η άρχουσα τάξη) με βάση: 

1. ένα επιστημονικό σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης,
2. ένα σχέδιο που θα χαράσσεται με γνώμονα τα συμφέροντα του λαού,
3. ένα σχέδιο με βάση τις δυνατότητες της χώρας,
4. με ισότιμη συνεργασία με άλλες χώρες,
5. που θα αξιοποιεί το επιστημονικό δυναμικό της πατρίδας μας.
Ο δημόσιος τομέας πρέπει να γίνει ο μοχλός και ο βασικός παράγοντας της ανάπτυξης.

Τέταρτος βασικός πυλώνας: Το σχέδιο αυτό θα στοχεύει στην ανάπτυξη της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής. Θα εντάσσει εκεί τη μικρή και μεσαία επιχείρηση. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πρέπει να στηριχθούν, να ενθαρρυνθούν να συμμετέχουν στο πανεθνικό σχέδιο ανάπτυξης, να παροτρύνονται στη συνεταιριστικοποίηση με διάφορες μορφές, να ελέγχονται από την κυβέρνηση και το λαό ότι δεν σπαταλούν τη βοήθεια αυτή και ότι σέβονται πλήρως τα δικαιώματα των εργαζομένων. Πρέπει να προστατευθεί η ντόπια παραγωγή, να τονωθεί η εσωτερική αγορά.
Πέμπτος βασικός πυλώνας: η γενναία κρατική χρηματοδότηση της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων καθώς και της έρευνας. Χωρίς τη βαθμιαία, σχεδιασμένη ανάπτυξη του επιστημονικού και τεχνολογικού δυναμικού της χώρας, δεν μπορεί να επιτευχθεί μια μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Το επιβεβαιώνει και η εμπειρία κρατών όπως η Κίνα. Χωρίς να υπερασπιζόμαστε το κοινωνικο-οικονομικό μοντέλο και τις επιλογές της, είναι γεγονός ότι η σημερινή της δύναμη και ανεξαρτησία βασίστηκε ακριβώς εκεί.

Αναγκαία διευκρίνιση:

Δεν υποστηρίζουμε το χτεσινό και σημερινό δημόσιο τομέα ο οποίος αποτελεί μοχλό μεταφοράς πλούτου στα ξένα και ντόπια μονοπώλια, εξασφάλισης πολιτικής πελατείας για τα καθεστωτικά κόμματα, κατασπαταλεί τους δημόσιους πόρους και την εργατική δύναμη.
Απαραίτητες προϋποθέσεις για μια φιλολαϊκή στροφή είναι κυρίως τρεις: 

1. ο εθνικοποιημένος τομέας της οικονομίας να κόψει τον ομφάλιο λώρο που τον συνδέει με το εγχώριο και ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο, να τεθεί στην υπηρεσία του λαού,

2. πολύ σημαντικό, να βασίζεται στη δημοκρατική διαχείριση και στον εργατικό και γενικότερο λαϊκό έλεγχο. Μόνο ο πολύμορφος έλεγχος του λαού και των μαζικών φορέων του (κυρίως από τα κάτω) μπορεί να εξασφαλίσει ότι θα χτυπηθεί η γραφειοκρατία, η κακοδιαχείριση, η σπατάλη, οι καταχρήσεις, τα ρουσφέτια και ότι τελικά - και με κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας - ο εθνικοποιημένος τομέας θα δείξει την υπεροχή του. 

3. Το ίδιο το σχέδιο κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης πρέπει να είναι καρπός παλλαϊκής, δημοκρατικής συζήτησης και απόφασης. Δεν μπορεί να είναι, ορθότερα δεν μπορεί να υπάρξει, ως μια στενά κοινοβουλευτική υπόθεση ή μια κυβερνητική πρωτοβουλία και απόφαση.

Ο εκδημοκρατισμένος και υπό λαϊκό – εργατικό έλεγχο δημόσιος τομέας πρέπει να αναπτύξει πολύπλευρη συνεργασία με όλες τις χώρες για να σπάσει την εξάρτηση από τον αμερικανικό και ευρωενωσιακό ιμπεριαλισμό, να σπάσει τα δεσμά της υποτέλειας σε ΕΕ και ΗΠΑ, να ενισχύσει τη διεθνή θέση της χώρας, να αντιμετωπίσει τις πιέσεις και τους εκβιασμούς του ιμπεριαλισμού.

Μόνο έτσι η παραγωγική βάση της οικονομίας θα πάψει να παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά της συρρίκνωσης, εξάρθρωσης και αποσύνθεσης, θα πάψει η χώρα να αποτελεί “ξέφραγο αμπέλι” των πολυεθνικών. Μόνο έτσι μπορεί να χαραχθεί ένα φιλολαϊκό πρόγραμμα ανασυγκρότησης της οικονομίας σε αντιμονοπωλιακή βάση, με σεβασμό στο περιβάλλον. Μόνο έτσι μπορεί να ανακτηθεί η εσωτερική αγορά κατά πρώτο λόγο εκεί που υπάρχει ή μπορεί να αναπτυχθεί η εγχώρια παραγωγή. Μόνο έτσι μπορεί πραγματικά να προστατευθεί και να ανέβει το βιοτικό επίπεδο του λαού.

Ένα τέτοιο οικονομικό πρόγραμμα ανασυγκρότησης μπορεί να συσπειρώσει την εργατική τάξη, τους αγρότες, τα μεσαία στρώματα, τους διανοούμενους και καλλιτέχνες, τη νεολαία και τις γυναίκες, τα διάφορα κοινωνικά κινήματα. Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να επιβληθεί μόνο μέσα από επίμονους, σκληρούς λαϊκούς αγώνες. Ας βαδίσουμε λοιπόν στο δρόμο του Δ. Μπάτση, του οποίου το έργο και η θυσία είναι τόσο επίκαιρη. Κι ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2012

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση» - Γιάννης Φασουλάς


Το Σάββατο 1η Δεκέμβρη ο σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης, "Γ.Κορδάτος" πραγματοποίησε την δεύτερη εκδήλωση του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα :

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση», φιλοδοξώντας να συμβάλλει στον προβληματισμό και τον διάλογο που αναπτύσσεται μέσα στο εργατικό κίνημα  μπροστά στην πρωτόγνωρη αντιλαϊκή επίθεση που ξετυλίγεται τα τελευταία χρόνια μπροστά μας. H εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό από τον Κώστα Μπαρδάκη και συνεχίστηκε με τέσσερις εισηγήσεις από τους, Λιόση Βασίλη, Καλτσώνη Δημήτρη, Σουάνη Μαρία και Φασουλά Γιάννη για να ολοκληρωθεί με σειρά παρεμβάσεων από τους παρευρισκόμενους. Στο ιστολόγιο μας παρουσιάζουμε τις τέσσερις αυτές εισηγήσεις -ξεκινώντας  απο το τέλος- με  αυτή του σφου. Γιάννη Φασουλά.




Ιδιωτικοποιήσεις και ΕΥΔΑΠ

Οι τοποθετήσεις των προηγουμένων ομιλητών μας έβαλαν στο πρόβλημα αλλά και στη λύση του σύμφωνα με την πολιτική σκέψη που ο σύλλογός μας Γιάνης Κορδάτος προτείνει , και φιλοδοξεί να την διαδώσει σε όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους. Φώτισαν επαρκώς ,αρκετά ζητήματα και απορίες σχετικά με το μεγάλο θέμα που συζητάμε , και πιστεύω ότι η συζήτηση που θα ακολουθήσει θα φωτίσει ακόμη περισσότερα.

Από τη μεριά μου θα προσπαθήσω να δώσω ορισμένα στοιχεία αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της ΕΥΔΑΠ στην πορεία προς την ιδιωτικοποίηση ( όντας εργαζόμενος σε αυτήν για 31 χρόνια , τα 28 από αυτά εκλεγμένος στο συνδικάτο της ΕΥΔΑΠ με τα ψηφοδέλτια του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος ) ώστε οι τοποθετήσεις των προηγουμένων συντρόφων να γίνουν πιο κατανοητές με βάση τα παραδείγματα..

Στην Ελλάδα δύο επιχειρήσεις λειτουργούν ως κρατικές εταιρίες Ύδρευσης – Αποχέτευσης. Είναι η ΕΥΔΑΠ για Αθήνα και Αττική  και η ΕΥΑΘ για την Θεσσαλονίκη. Οι υπόλοιπες λειτουργούν ως δημοτικές επιχειρήσεις.

Η ΕΥΔΑΠ έχει σήμερα πάνω από 2 εκατομμύρια μετρητές-πελάτες ύδρευσης εξυπηρετώντας περίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπους σε ύδρευση και το 90% περίπου  αυτών και σε αποχέτευση. Η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει είναι φανερό ότι επηρεάζει καθοριστικά την ζωή του μισού πληθυσμού της χώρας. Είναι αλήθεια ότι και σήμερα το νερό της ΕΥΔΑΠ είναι πολύ καλό σε ποιότητα, ένα από τα καλύτερα σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτό συμβάλουν και οι ποιότητα των πηγών ( κυρίως Μόρνος – Υλίκη ) και η ποιότητα του καθαρισμού και του ελέγχου.Το ερώτημα είναι αν αυτό θα ισχύει σε μια πλήρη ιδιωτικοποίηση. Το ερώτημα είναι που θα φτάσουν τα – ήδη – ακριβά τιμολόγια.

Η πορεία για την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ άρχισε – να γίνονται εμφανής – από τα μέσα της δεκαετίας του 80.Σιγά στην αρχή , πιο γρήγορα στη συνέχεια, με καλπασμό αντιλόπης σήμερα οι εργολάβοι έπαιρναν και παίρνουν όλο και μεγαλύτερα κομμάτια. Ολόκληρες υπηρεσίες ( πχ υπηρεσία κατασκευών ) με ιστορία με γνώση και πολύτιμη εμπειρία διαλύθηκαν για να δοθεί το αντικείμενο σε εργολάβους. Δεκάδες νευραλγικά τμήματα τεχνικά κυρίως ,το ίδιο. Η τεχνογνωσία περνάει στα χέρια των ιδιωτών με ότι αυτό σημαίνει ( εκβιασμοί , ακριβά έργα , αμφίβολης ποιότητας κατασκευές και επισκευές στα δίκτυα κλπ ).

Νομοθετικά οι βάσεις για το ξεπούλημα μπήκαν με μια σειρά από νόμους, ( όπως και για όλες τις ΔΕΚΟ ) από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1991 – 1992.Την υλοποίηση για την ΕΥΔΑΠ ανέλαβε η κυβέρνηση Σημίτη το 1999 με το νόμο 2744/99. Η ΕΥΔΑΠ με βάση αυτό το νόμο ,χωρίζεται σε δύο εταιρίες. Η μία η ιδιωτική ΕΥΔΑΠ Α.Ε που πήρε το φιλέτο δηλαδή την εκμετάλλευση των δικτύων ύδρευσης – αποχέτευσης, τους βιολογικούς καθαρισμούς, την είσπραξη των λογαριασμών. Μπήκε στο χρηματιστήριο με το κράτος να κατέχει το 71% περίπου ( 61% σήμερα αφού το 10% το είχε αγοράσει η δημόσια τότε Αγροτική Τράπεζα και το πήρε προίκα η τράπεζα Πειραιώς ) και σήμερα να ετοιμάζεται να το πουλήσει.

Η άλλη αμιγώς δημόσια ΕΥΔΑΠ ΠΑΓΙΩΝ που έχει στην κυριότητα της, τις λίμνες, τα φράγματα, τα εξωτερικά υδραγωγεία, και όλα τα έργα εξεύρεσης νέων πηγών.

Είχαμε δηλαδή μια σοφή από μεριάς του κεφαλαίου, κίνηση :
Οι ιδιώτες παίρνουν έτοιμο το προϊόν για να το πουλάνε όσο και όπως θέλουν, και αφήνουν στο κράτος την ευθύνη να βρει το νερό να φτιάξει φράγματα και κανάλια να το φέρει στην Αθήνα !!!
 Όλα αυτά απαιτούν τεράστια κοντύλια ( το φράγμα, η λίμνη, και το κανάλι του Μόρνου είναι από τα μεγαλύτερα και ακριβότερα έργα στην Ελλάδα εκείνης της εποχής , και η υλοποίηση του ξεπέρασε την δεκαετία ) που το κεφάλαιο δεν είναι διατεθειμένο να δώσει αφού η απόδοση είναι μικρή και η απόσβεση πολύ αργή.

Ας δούμε για να συγκρίνουμε ορισμένα στοιχεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρων.

Οι τελευταίες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού έγιναν το 2002-3. Τότε το προσωπικό ήταν 4.400 άτομα περίπου. Σήμερα είναι 2.500 και ενώ το αντικείμενο της εργασίας έχει αυξηθεί πάνω από 50% τα τελευταία χρόνια ( πχ η καθημερινή διύλιση φτάνει τις μέρες αιχμής πάνω από 1.350.000 κυβικά μέτρα νερού, ενώ πριν μερικά χρόνια δεν ξεπερνούσε τις 950.000. Παρόμοια είναι και τα ποσοστά αύξησης πελατών). Δίπλα στην ΕΥΔΑΠ υπάρχει άλλη μια  ιδιωτική ΕΥΔΑΠ, ίσως και μεγαλύτερη αποτελούμενη από εργολάβους, με φθηνά αμειβόμενο προσωπικό, χωρίς τεχνικές γνώσεις, και με άθλιες συνθήκες εργασίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα « έργα » τους τρέχει να διορθώσει το προσωπικό της ΕΥΔΑΠ διπλασιάζοντας έτσι το κόστος.

Σημαντικά προβλήματα υπάρχουν στις βάρδιες σε καίρια σημεία και αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, θα φέρουν σοβαρά προβλήματα στην ποιότητα των υπηρεσιών. Στην κυριολεξία λειτουργούν στα όρια τους και με μειωμένη σύνθεση. Υλικά λείπουν μονίμως από τα τμήματα συντήρησης και επισκευής δικτύων.

Στρατιές ‘ συμβούλων ’ παρελαύνουν από το 1999 πλούσια αμειβόμενες, παρουσιάζοντας « μελέτες » που είτε τις είχε κάνει παλιότερα το προσωπικό της ΕΥΔΑΠ, είτε παρουσιάζοντας ελάχιστο έργο που συνήθως μένει στα αζήτητα. Το πρόγραμμα επενδύσεων είτε καταστρατηγείται είτε εγκαταλείπεται.

Έχουμε συνεχείς αυξήσεις στην τιμή του νερού και στα ποσοστά επί της τιμής του νερού για την αποχέτευση που συνήθως είναι πάνω από τον επίσημο τιμάριθμο, ενώ στις διάφορες άλλες υπηρεσίες υπήρξαν αυξήσεις έως και 100% .( πχ νέες παροχές, διακοπές, επανασυνδέσεις κ.α ).

Από την άλλη έχουμε σημαντικά κέρδη για τους θεσμικούς επενδυτές. Το 1999 4,5 δις δρχ. Το 2000 7,6 δις δρχ, και αντίστοιχα είναι τα επόμενα χρόνια, ενώ έχουμε συνεχή αύξηση κερδών. Η επίσημη ανακοίνωση της ΕΥΔΑΠ αναφέρει ότι για το πρώτο εννεάμηνο του 2012 « τα μετά από φόρους ενοποιημένα κέρδη διαμορφώθηκαν στο ποσό των 44,21 εκατ ευρώ, έναντι 27,23 εκατ ευρώ του εννεάμηνου 2011 ( αύξηση  62,38% ) »  ανεβάζοντας στα ύψη τα κέρδη για τους θεσμικούς. Αντίστοιχα θεαματικές ήταν οι αυξήσεις κερδών τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα τα προ φόρων κέρδη εκτινάχτηκαν κατά 65,5% το 2010 και κατά 97,4% το 2011 !!! Αξίζει να σημειωθεί ότι έγιναν οι γνωστές μειώσεις αποδοχών στο προσωπικό κατά 35% σε σχέση με τις αποδοχές του Δεκέμβρη 2009. Έτσι τα χρήματα που έχασε το προσωπικό πήγαν στις τσέπες των γνωστών θεσμικών επενδυτών.

 Είναι γνωστό, και επίσημα ανακοινωμένο ότι η ΕΥΔΑΠ συμπεριλαμβάνεται – και μάλιστα από τις πρώτες - στις επιχειρήσεις που θα « αποκρατικοποιηθούν » δηλαδή θα ξεπουληθούν. Είναι μάλιστα προαπαιτούμενο για να προχωρήσει ο τελευταίος – για την ώρα – δανεισμός –θηλιά για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.Το βασικό κυβερνητικό επιχείρημα ότι « οι ΔΕΚΟ επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό » δεν ισχύει. Έχουμε μια συνεχώς αυξανόμενη κερδοφορία της ΕΥΔΑΠ που ακόμη και με την « λογική » του συστήματος κάνει παράλογη και εγκληματική την παράδοση της σε ιδιώτες.

Με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία το ξεπούλημα της ΕΥΔΑΠ δεν θα αποφέρει παραπάνω από 250 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή τα σημερινά κέρδη για λιγότερο από 5 χρόνια !! ενώ από την άλλη η αξία των πάγιων στοιχείων της εταιρίας είναι 5 δις ευρώ !! και ακόμη αθροιστικά το δημόσιο και οι ΟΤΑ της χρωστούν πάνω από 750 εκατ ευρώ !!!!

Ήδη οι μετοχές έχουν παραχωρηθεί στο ΤΑΙΠΕΔ το γνωστό ταμείο όπου πηγαίνουν οι προς « αποκρατικοποίηση » επιχειρήσεις και έχει επιβάλει το « μακροπρόθεσμο » και τα έσοδά του θα πηγαίνουν για την αποπληρωμή του χρέους…Πριν λίγες μέρες το ΤΑΙΠΕΔ ως μέτοχος πλειοψηφίας πλέον, εξέλεξε 2 μέλη στο Δ.Σ της ΕΥΔΑΠ. Ο ένας εκ των δυο επιλέχθηκε για την θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΕΥΔΑΠ….Πρόκειται για τον κ. Σταυρίδη Στ. ο οποίος διαθέτει όλα τα ….απαιτούμενα προσόντα για το ρόλο που του ανατέθηκε, αφού σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΥΔΑΠ έχει « μακρά και πετυχημένη πορεία επαγγελματία μάνατζερ σε πολύ μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες ».Παραλείπουν να πουν ότι οι επιχειρήσεις αυτές είτε έκλεισαν είτε άλλαξαν ιδιοκτήτη…

Παράλληλα προωθείται η σύσταση ‘ Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων ’ κατά τα πρότυπα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας ώστε να διευκολυνθεί κάθε ενέργεια ιδιωτικοποίησης των υδάτων σε όλη την επικράτεια, στα πλαίσια του ξεπουλήματος του συνόλου του φυσικού πλούτου της Ελλάδας, και των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας.

Ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης για τους εργαζόμενους, για το σύνολο των λαϊκών στρωμάτων ;Υπάρχει το παραμικρό ενδεχόμενο να μην λειτουργήσει η δίψα του υπερκέρδους για τους ιδιώτες και το κεφάλαιο ; Γι’ αυτό άλλωστε δεν ενεργοποιούνται – και -  σ’ αυτόν τον τομέα ;
Υπάρχει περίπτωση να μην έχει η ιδιωτικοποίηση δραματικές επιπτώσεις και στην ποιότητα του νερού ( και της αποχέτευσης ) και στα τιμολόγια ;Δεν υπάρχει απαντάμε όχι μόνο εμείς αλλά και η πλειοψηφία του λαού μας, αλλά και η εμπειρία από άλλες χώρες.

Προτού αναφερθούμε σύντομα σ’ αυτό πρέπει να πούμε ότι οι οδηγίες του κεφαλαίου παγκόσμια είναι να επενδύσουν οι ιδιώτες στο νερό αφού εκτιμούν ότι θα εξελιχθεί σε βασικό χώρο άντλησης υπερκερδών. Πρόσφατο δημοσίευμα κάνει λόγω για « Δίψα της Γουολ στριτ για νερό ». Οι πέντε μεγάλοι παίχτες που δραστηριοποιούνται στον χώρο ( Veolia, Suez, Agbar, RWE, Saur ) κατέχουν σήμερα το 34 % της αγοράς, μειωμένο σημαντικά έναντι των προηγουμένων ετών χάρη στους αγώνες του λαού των χωρών που έγιναν ιδιωτικοποιήσεις.

Ο λαός της Κοτσαμπάμπα στην Βολιβία τελικά νικάει τις πολυεθνικές του νερού ύστερα απο έναν μεγαλειώδη αγώνα

 Στην Αργεντινή λοιπόν το 1993 η κυβέρνηση παρέδωσε την ύδρευση σε ιδιώτες, εισπράττοντας τα συγχαρητήρια της παγκόσμιας τράπεζας. Τα τιμολόγια πήγαν στα ύψη, τα έξοδα για την συντήρηση μειώθηκαν δραστικά ( για να μεγαλώσουν τα κέρδη..) με αποτέλεσμα όταν αποσύρθηκαν οι πολυεθνικές το 2005 ( αφού λόγω της κρίσης που ακολούθησε ο κόσμος δεν είχε να πληρώσει ) χρειάστηκε να φτιαχτεί το δίκτυο σχεδόν από την αρχή.

Στη Νότια Αφρική η ιδιωτικοποίηση στο Γιοχάνεσμπουρκ έφερε τέτοιες αυξήσεις που ολόκληρες συνοικίες αποσυνδέθηκαν από το δίκτυο αδυνατώντας να πληρώσουν τους αυξημένους λογαριασμούς. Οι κάτοικοι στράφηκαν για νερό σε μολυσμένες πηγές της περιοχής. Δεν άργησε να ξεσπάσει επιδημία χολέρας το 2000. Αρρώστησαν 100 χιλιάδες άνθρωποι και πάνω από 100 έχασαν τη ζωή τους.

Παρόμοια γεγονότα συνέβηκαν και σε άλλες χώρες (πχ Τανζανία, Φιλιππίνες ) και κυρίως της Λατινικής Αμερικής με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Βολιβίας όπου η κυβέρνηση λειτουργώντας ως εντολοδόχος των ιδιωτικών εταιριών απαγόρευσε στους κατοίκους να μαζεύουν ακόμη και το νερό της βροχής δημιουργώντας την ‘ αστυνομία νερού ‘ !! ( το γεγονός έχει γίνει και επιτυχημένη ταινία που προβλήθηκε πριν δυο χρόνια και στην Ελλάδα με τίτλο : Ακόμη και τη βροχή )

Στη Παρίσι το 2008 ο δήμος αποφάσισε να μην ανανεώσει την σύμβαση με τις πολυεθνικές που από το 2005 κατείχαν το δίκτυο. Ίδρυσε δημοτική επιχείρηση και τα  τιμολόγια μειώθηκαν κατά 8% ενώ ο δήμος εξοικονόμησε 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

Στην Αγγλία παρόμοια ..πειράματα έγιναν επί Θάτσερ. Τα ίδια και εκεί ( αυξήσεις τιμολογίων, κακές υπηρεσίες ) με αποτέλεσμα μετά από λίγα χρόνια να ξαναγυρίσουν στο δημόσιο.
Στη Γερμανία οι εταιρίες ύδρευσης ανήκουν στο δημόσιο, το ίδιο και στην Ολλανδία όπου επιπρόσθετα έχει απαγορευτεί με νόμο η συμμετοχή ιδιωτών σε υπηρεσίες ύδρευσης.

Το παράδοξο είναι ότι ενώ παντού αποδεικνύεται η αποτυχία ( όσον αφορά τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα ) των ιδιωτικοποιήσεων της ύδρευσης , στην Ελλάδα η τρόικα ( ΕΕ – ΔΝΤ – Κεν.Ευρ.Τράπεζα ) επιμένει, βάζοντας το και ως όρο για τα πακέτα « διάσωσης » πυροδοτώντας έτσι τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις στα τιμολόγια και βάζοντας σε περιπέτειες την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων ( που ήδη έχει υποβιβαστεί με τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν παρθεί ) αφού ιδιωτικοποίηση του νερού δεν μπορεί με τίποτα να συνδυαστεί με  φθηνά τιμολόγια και  ποιότητα νερού και υπηρεσιών.

Πιστεύουμε ότι θα ήταν λειψή η παρέμβαση αυτή αν δεν σημειωνόταν και η στάση του συνδικαλιστικού κινήματος στην ΕΥΔΑΠ.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η στάση των ηγεσιών ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ συνέβαλε καθοριστικά όλα τα προηγούμενα χρόνια για να προχωρήσουν τα μέτρα αυτά. Ότι λειτούργησαν σαν το μακρύ χέρι των διοικήσεων και των κυβερνήσεων. Είτε αδιαφορώντας, είτε καθησυχάζοντας τους εργαζόμενους ότι τα μέτρα δεν αφορούν  αυτούς, είτε – όταν δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς – προκηρύσσοντας απεργίες που φρόντιζαν εξ αρχής να υπονομεύουν .

Έχει μείνει παροιμιώδεις η στάση του προέδρου της ΓΣΕΕ : ‘ ο καθένας μόνος του ’ όταν στα τέλη της δεκαετίας του 90 από τους εργαζόμενους και τις ταξικές συνδικαλιστικές δυνάμεις στις ΔΕΚΟ έμπαινε το θέμα της μαζικής και ενωμένης κινητοποίησης.

Φρόντιζαν να κατευθύνουν τους εργαζόμενους στη ‘ λογική ’ του « είναι καλύτερα να είμαστε φρόνιμοι παρά να κάνουμε επαναστατική ( !! ) γυμναστική » . Ποτέ δεν έβαζαν ζητήματα αλληλεγγύης για άλλες ομάδες εργαζομένων συντηρώντας την διχαστική τακτική των κυβερνώντων για τα γνωστά ρετιρέ κλπ.



Ευθύνες έχει όμως και η ηγεσία των ταξικών συνδικαλιστικών δυνάμεων ,που ενώ έγκαιρα και σωστά είχε αναδείξει όλα αυτά τα προβλήματα, την κρίσιμη στιγμή αντί να στηρίξει ένα μέτωπο αντιμονοπωλιακών δυνάμεων που θα λειτουργούσε ως ρυάκι για να συναντηθεί με άλλα ρυάκια στην κατεύθυνση ενός πανελλαδικού ΑΑΔΜ, έβαζε μαξιμαλιστικά αιτήματα ως κύριο καθήκον των συνδικάτων.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό και από τις δύο τακτικές. Τα μέτρα να περνάνε παρά τις κατά καιρούς πετυχημένες κινητοποιήσεις, τα σωματεία να μην μαζικοποιούνται, οι εργαζόμενοι να απογοητεύονται. Να τα βάζουν επί δικαίων και αδίκων. Να τσουβαλιάζουν το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα με τους συμβιβασμένους και ξεπουλημένους συνδικαλιστές.

Να γιατί τέτοιες συζητήσεις και κυρίως τέτοιες λύσεις σαν αυτές που μπήκαν από τους προηγούμενους ομιλητές πρέπει να γίνει προσπάθεια να κυριαρχήσουν σήμερα κύρια στον αριστερό και κομμουνιστικό χώρο.

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση» - Φασουλάς Γιάννης


Το Σάββατο 1η Δεκέμβρη ο σύλλογος διάδοσης της μαρξιστικής σκέψης, "Γ.Κορδάτος" πραγματοποίησε την δεύτερη εκδήλωση του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με θέμα :

«Το σκάνδαλο των ιδιωτικοποιήσεων και η φιλολαϊκή διέξοδος από την κρίση», φιλοδοξώντας να συμβάλλει στον προβληματισμό και τον διάλογο που αναπτύσσεται μέσα στο εργατικό κίνημα  μπροστά στην πρωτόγνωρη αντιλαϊκή επίθεση που ξετυλίγεται τα τελευταία χρόνια μπροστά μας. H εκδήλωση ξεκίνησε με τον χαιρετισμό από τον Κώστα Μπαρδάκη και συνεχίστηκε με τέσσερις εισηγήσεις από τους, Λιόση Βασίλη, Καλτσώνη Δημήτρη, Σουάνη Μαρία και Φασουλά Γιάννη για να ολοκληρωθεί με σειρά παρεμβάσεων από τους παρευρισκόμενους. Στο ιστολόγιο μας παρουσιάζουμε τις τέσσερις αυτές εισηγήσεις -ξεκινώντας  απο το τέλος- με  αυτή του σφου. Γιάννη Φασουλά.




Ιδιωτικοποιήσεις και ΕΥΔΑΠ

Οι τοποθετήσεις των προηγουμένων ομιλητών μας έβαλαν στο πρόβλημα αλλά και στη λύση του σύμφωνα με την πολιτική σκέψη που ο σύλλογός μας Γιάνης Κορδάτος προτείνει , και φιλοδοξεί να την διαδώσει σε όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους. Φώτισαν επαρκώς ,αρκετά ζητήματα και απορίες σχετικά με το μεγάλο θέμα που συζητάμε , και πιστεύω ότι η συζήτηση που θα ακολουθήσει θα φωτίσει ακόμη περισσότερα.

Από τη μεριά μου θα προσπαθήσω να δώσω ορισμένα στοιχεία αλλά και τον τρόπο λειτουργίας της ΕΥΔΑΠ στην πορεία προς την ιδιωτικοποίηση ( όντας εργαζόμενος σε αυτήν για 31 χρόνια , τα 28 από αυτά εκλεγμένος στο συνδικάτο της ΕΥΔΑΠ με τα ψηφοδέλτια του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος ) ώστε οι τοποθετήσεις των προηγουμένων συντρόφων να γίνουν πιο κατανοητές με βάση τα παραδείγματα..

Στην Ελλάδα δύο επιχειρήσεις λειτουργούν ως κρατικές εταιρίες Ύδρευσης – Αποχέτευσης. Είναι η ΕΥΔΑΠ για Αθήνα και Αττική  και η ΕΥΑΘ για την Θεσσαλονίκη. Οι υπόλοιπες λειτουργούν ως δημοτικές επιχειρήσεις.

Η ΕΥΔΑΠ έχει σήμερα πάνω από 2 εκατομμύρια μετρητές-πελάτες ύδρευσης εξυπηρετώντας περίπου 5 εκατομμύρια ανθρώπους σε ύδρευση και το 90% περίπου  αυτών και σε αποχέτευση. Η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει είναι φανερό ότι επηρεάζει καθοριστικά την ζωή του μισού πληθυσμού της χώρας. Είναι αλήθεια ότι και σήμερα το νερό της ΕΥΔΑΠ είναι πολύ καλό σε ποιότητα, ένα από τα καλύτερα σε όλη την Ευρώπη. Σε αυτό συμβάλουν και οι ποιότητα των πηγών ( κυρίως Μόρνος – Υλίκη ) και η ποιότητα του καθαρισμού και του ελέγχου.Το ερώτημα είναι αν αυτό θα ισχύει σε μια πλήρη ιδιωτικοποίηση. Το ερώτημα είναι που θα φτάσουν τα – ήδη – ακριβά τιμολόγια.

Η πορεία για την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ άρχισε – να γίνονται εμφανής – από τα μέσα της δεκαετίας του 80.Σιγά στην αρχή , πιο γρήγορα στη συνέχεια, με καλπασμό αντιλόπης σήμερα οι εργολάβοι έπαιρναν και παίρνουν όλο και μεγαλύτερα κομμάτια. Ολόκληρες υπηρεσίες ( πχ υπηρεσία κατασκευών ) με ιστορία με γνώση και πολύτιμη εμπειρία διαλύθηκαν για να δοθεί το αντικείμενο σε εργολάβους. Δεκάδες νευραλγικά τμήματα τεχνικά κυρίως ,το ίδιο. Η τεχνογνωσία περνάει στα χέρια των ιδιωτών με ότι αυτό σημαίνει ( εκβιασμοί , ακριβά έργα , αμφίβολης ποιότητας κατασκευές και επισκευές στα δίκτυα κλπ ).

Νομοθετικά οι βάσεις για το ξεπούλημα μπήκαν με μια σειρά από νόμους, ( όπως και για όλες τις ΔΕΚΟ ) από την κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1991 – 1992.Την υλοποίηση για την ΕΥΔΑΠ ανέλαβε η κυβέρνηση Σημίτη το 1999 με το νόμο 2744/99. Η ΕΥΔΑΠ με βάση αυτό το νόμο ,χωρίζεται σε δύο εταιρίες. Η μία η ιδιωτική ΕΥΔΑΠ Α.Ε που πήρε το φιλέτο δηλαδή την εκμετάλλευση των δικτύων ύδρευσης – αποχέτευσης, τους βιολογικούς καθαρισμούς, την είσπραξη των λογαριασμών. Μπήκε στο χρηματιστήριο με το κράτος να κατέχει το 71% περίπου ( 61% σήμερα αφού το 10% το είχε αγοράσει η δημόσια τότε Αγροτική Τράπεζα και το πήρε προίκα η τράπεζα Πειραιώς ) και σήμερα να ετοιμάζεται να το πουλήσει.

Η άλλη αμιγώς δημόσια ΕΥΔΑΠ ΠΑΓΙΩΝ που έχει στην κυριότητα της, τις λίμνες, τα φράγματα, τα εξωτερικά υδραγωγεία, και όλα τα έργα εξεύρεσης νέων πηγών.

Είχαμε δηλαδή μια σοφή από μεριάς του κεφαλαίου, κίνηση :
Οι ιδιώτες παίρνουν έτοιμο το προϊόν για να το πουλάνε όσο και όπως θέλουν, και αφήνουν στο κράτος την ευθύνη να βρει το νερό να φτιάξει φράγματα και κανάλια να το φέρει στην Αθήνα !!!
 Όλα αυτά απαιτούν τεράστια κοντύλια ( το φράγμα, η λίμνη, και το κανάλι του Μόρνου είναι από τα μεγαλύτερα και ακριβότερα έργα στην Ελλάδα εκείνης της εποχής , και η υλοποίηση του ξεπέρασε την δεκαετία ) που το κεφάλαιο δεν είναι διατεθειμένο να δώσει αφού η απόδοση είναι μικρή και η απόσβεση πολύ αργή.

Ας δούμε για να συγκρίνουμε ορισμένα στοιχεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρων.

Οι τελευταίες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού έγιναν το 2002-3. Τότε το προσωπικό ήταν 4.400 άτομα περίπου. Σήμερα είναι 2.500 και ενώ το αντικείμενο της εργασίας έχει αυξηθεί πάνω από 50% τα τελευταία χρόνια ( πχ η καθημερινή διύλιση φτάνει τις μέρες αιχμής πάνω από 1.350.000 κυβικά μέτρα νερού, ενώ πριν μερικά χρόνια δεν ξεπερνούσε τις 950.000. Παρόμοια είναι και τα ποσοστά αύξησης πελατών). Δίπλα στην ΕΥΔΑΠ υπάρχει άλλη μια  ιδιωτική ΕΥΔΑΠ, ίσως και μεγαλύτερη αποτελούμενη από εργολάβους, με φθηνά αμειβόμενο προσωπικό, χωρίς τεχνικές γνώσεις, και με άθλιες συνθήκες εργασίας. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα « έργα » τους τρέχει να διορθώσει το προσωπικό της ΕΥΔΑΠ διπλασιάζοντας έτσι το κόστος.

Σημαντικά προβλήματα υπάρχουν στις βάρδιες σε καίρια σημεία και αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, θα φέρουν σοβαρά προβλήματα στην ποιότητα των υπηρεσιών. Στην κυριολεξία λειτουργούν στα όρια τους και με μειωμένη σύνθεση. Υλικά λείπουν μονίμως από τα τμήματα συντήρησης και επισκευής δικτύων.

Στρατιές ‘ συμβούλων ’ παρελαύνουν από το 1999 πλούσια αμειβόμενες, παρουσιάζοντας « μελέτες » που είτε τις είχε κάνει παλιότερα το προσωπικό της ΕΥΔΑΠ, είτε παρουσιάζοντας ελάχιστο έργο που συνήθως μένει στα αζήτητα. Το πρόγραμμα επενδύσεων είτε καταστρατηγείται είτε εγκαταλείπεται.

Έχουμε συνεχείς αυξήσεις στην τιμή του νερού και στα ποσοστά επί της τιμής του νερού για την αποχέτευση που συνήθως είναι πάνω από τον επίσημο τιμάριθμο, ενώ στις διάφορες άλλες υπηρεσίες υπήρξαν αυξήσεις έως και 100% .( πχ νέες παροχές, διακοπές, επανασυνδέσεις κ.α ).

Από την άλλη έχουμε σημαντικά κέρδη για τους θεσμικούς επενδυτές. Το 1999 4,5 δις δρχ. Το 2000 7,6 δις δρχ, και αντίστοιχα είναι τα επόμενα χρόνια, ενώ έχουμε συνεχή αύξηση κερδών. Η επίσημη ανακοίνωση της ΕΥΔΑΠ αναφέρει ότι για το πρώτο εννεάμηνο του 2012 « τα μετά από φόρους ενοποιημένα κέρδη διαμορφώθηκαν στο ποσό των 44,21 εκατ ευρώ, έναντι 27,23 εκατ ευρώ του εννεάμηνου 2011 ( αύξηση  62,38% ) »  ανεβάζοντας στα ύψη τα κέρδη για τους θεσμικούς. Αντίστοιχα θεαματικές ήταν οι αυξήσεις κερδών τα προηγούμενα χρόνια. Για παράδειγμα τα προ φόρων κέρδη εκτινάχτηκαν κατά 65,5% το 2010 και κατά 97,4% το 2011 !!! Αξίζει να σημειωθεί ότι έγιναν οι γνωστές μειώσεις αποδοχών στο προσωπικό κατά 35% σε σχέση με τις αποδοχές του Δεκέμβρη 2009. Έτσι τα χρήματα που έχασε το προσωπικό πήγαν στις τσέπες των γνωστών θεσμικών επενδυτών.

 Είναι γνωστό, και επίσημα ανακοινωμένο ότι η ΕΥΔΑΠ συμπεριλαμβάνεται – και μάλιστα από τις πρώτες - στις επιχειρήσεις που θα « αποκρατικοποιηθούν » δηλαδή θα ξεπουληθούν. Είναι μάλιστα προαπαιτούμενο για να προχωρήσει ο τελευταίος – για την ώρα – δανεισμός –θηλιά για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.Το βασικό κυβερνητικό επιχείρημα ότι « οι ΔΕΚΟ επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό » δεν ισχύει. Έχουμε μια συνεχώς αυξανόμενη κερδοφορία της ΕΥΔΑΠ που ακόμη και με την « λογική » του συστήματος κάνει παράλογη και εγκληματική την παράδοση της σε ιδιώτες.

Με βάση την τρέχουσα χρηματιστηριακή αξία το ξεπούλημα της ΕΥΔΑΠ δεν θα αποφέρει παραπάνω από 250 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή τα σημερινά κέρδη για λιγότερο από 5 χρόνια !! ενώ από την άλλη η αξία των πάγιων στοιχείων της εταιρίας είναι 5 δις ευρώ !! και ακόμη αθροιστικά το δημόσιο και οι ΟΤΑ της χρωστούν πάνω από 750 εκατ ευρώ !!!!

Ήδη οι μετοχές έχουν παραχωρηθεί στο ΤΑΙΠΕΔ το γνωστό ταμείο όπου πηγαίνουν οι προς « αποκρατικοποίηση » επιχειρήσεις και έχει επιβάλει το « μακροπρόθεσμο » και τα έσοδά του θα πηγαίνουν για την αποπληρωμή του χρέους…Πριν λίγες μέρες το ΤΑΙΠΕΔ ως μέτοχος πλειοψηφίας πλέον, εξέλεξε 2 μέλη στο Δ.Σ της ΕΥΔΑΠ. Ο ένας εκ των δυο επιλέχθηκε για την θέση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΕΥΔΑΠ….Πρόκειται για τον κ. Σταυρίδη Στ. ο οποίος διαθέτει όλα τα ….απαιτούμενα προσόντα για το ρόλο που του ανατέθηκε, αφού σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΥΔΑΠ έχει « μακρά και πετυχημένη πορεία επαγγελματία μάνατζερ σε πολύ μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες ».Παραλείπουν να πουν ότι οι επιχειρήσεις αυτές είτε έκλεισαν είτε άλλαξαν ιδιοκτήτη…

Παράλληλα προωθείται η σύσταση ‘ Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων ’ κατά τα πρότυπα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας ώστε να διευκολυνθεί κάθε ενέργεια ιδιωτικοποίησης των υδάτων σε όλη την επικράτεια, στα πλαίσια του ξεπουλήματος του συνόλου του φυσικού πλούτου της Ελλάδας, και των επιχειρήσεων στρατηγικής σημασίας.

Ποιες θα είναι οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης για τους εργαζόμενους, για το σύνολο των λαϊκών στρωμάτων ;Υπάρχει το παραμικρό ενδεχόμενο να μην λειτουργήσει η δίψα του υπερκέρδους για τους ιδιώτες και το κεφάλαιο ; Γι’ αυτό άλλωστε δεν ενεργοποιούνται – και -  σ’ αυτόν τον τομέα ;
Υπάρχει περίπτωση να μην έχει η ιδιωτικοποίηση δραματικές επιπτώσεις και στην ποιότητα του νερού ( και της αποχέτευσης ) και στα τιμολόγια ;Δεν υπάρχει απαντάμε όχι μόνο εμείς αλλά και η πλειοψηφία του λαού μας, αλλά και η εμπειρία από άλλες χώρες.

Προτού αναφερθούμε σύντομα σ’ αυτό πρέπει να πούμε ότι οι οδηγίες του κεφαλαίου παγκόσμια είναι να επενδύσουν οι ιδιώτες στο νερό αφού εκτιμούν ότι θα εξελιχθεί σε βασικό χώρο άντλησης υπερκερδών. Πρόσφατο δημοσίευμα κάνει λόγω για « Δίψα της Γουολ στριτ για νερό ». Οι πέντε μεγάλοι παίχτες που δραστηριοποιούνται στον χώρο ( Veolia, Suez, Agbar, RWE, Saur ) κατέχουν σήμερα το 34 % της αγοράς, μειωμένο σημαντικά έναντι των προηγουμένων ετών χάρη στους αγώνες του λαού των χωρών που έγιναν ιδιωτικοποιήσεις.

Ο λαός της Κοτσαμπάμπα στην Βολιβία τελικά νικάει τις πολυεθνικές του νερού ύστερα απο έναν μεγαλειώδη αγώνα

 Στην Αργεντινή λοιπόν το 1993 η κυβέρνηση παρέδωσε την ύδρευση σε ιδιώτες, εισπράττοντας τα συγχαρητήρια της παγκόσμιας τράπεζας. Τα τιμολόγια πήγαν στα ύψη, τα έξοδα για την συντήρηση μειώθηκαν δραστικά ( για να μεγαλώσουν τα κέρδη..) με αποτέλεσμα όταν αποσύρθηκαν οι πολυεθνικές το 2005 ( αφού λόγω της κρίσης που ακολούθησε ο κόσμος δεν είχε να πληρώσει ) χρειάστηκε να φτιαχτεί το δίκτυο σχεδόν από την αρχή.

Στη Νότια Αφρική η ιδιωτικοποίηση στο Γιοχάνεσμπουρκ έφερε τέτοιες αυξήσεις που ολόκληρες συνοικίες αποσυνδέθηκαν από το δίκτυο αδυνατώντας να πληρώσουν τους αυξημένους λογαριασμούς. Οι κάτοικοι στράφηκαν για νερό σε μολυσμένες πηγές της περιοχής. Δεν άργησε να ξεσπάσει επιδημία χολέρας το 2000. Αρρώστησαν 100 χιλιάδες άνθρωποι και πάνω από 100 έχασαν τη ζωή τους.

Παρόμοια γεγονότα συνέβηκαν και σε άλλες χώρες (πχ Τανζανία, Φιλιππίνες ) και κυρίως της Λατινικής Αμερικής με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Βολιβίας όπου η κυβέρνηση λειτουργώντας ως εντολοδόχος των ιδιωτικών εταιριών απαγόρευσε στους κατοίκους να μαζεύουν ακόμη και το νερό της βροχής δημιουργώντας την ‘ αστυνομία νερού ‘ !! ( το γεγονός έχει γίνει και επιτυχημένη ταινία που προβλήθηκε πριν δυο χρόνια και στην Ελλάδα με τίτλο : Ακόμη και τη βροχή )

Στη Παρίσι το 2008 ο δήμος αποφάσισε να μην ανανεώσει την σύμβαση με τις πολυεθνικές που από το 2005 κατείχαν το δίκτυο. Ίδρυσε δημοτική επιχείρηση και τα  τιμολόγια μειώθηκαν κατά 8% ενώ ο δήμος εξοικονόμησε 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.

Στην Αγγλία παρόμοια ..πειράματα έγιναν επί Θάτσερ. Τα ίδια και εκεί ( αυξήσεις τιμολογίων, κακές υπηρεσίες ) με αποτέλεσμα μετά από λίγα χρόνια να ξαναγυρίσουν στο δημόσιο.
Στη Γερμανία οι εταιρίες ύδρευσης ανήκουν στο δημόσιο, το ίδιο και στην Ολλανδία όπου επιπρόσθετα έχει απαγορευτεί με νόμο η συμμετοχή ιδιωτών σε υπηρεσίες ύδρευσης.

Το παράδοξο είναι ότι ενώ παντού αποδεικνύεται η αποτυχία ( όσον αφορά τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα ) των ιδιωτικοποιήσεων της ύδρευσης , στην Ελλάδα η τρόικα ( ΕΕ – ΔΝΤ – Κεν.Ευρ.Τράπεζα ) επιμένει, βάζοντας το και ως όρο για τα πακέτα « διάσωσης » πυροδοτώντας έτσι τις ανεξέλεγκτες αυξήσεις στα τιμολόγια και βάζοντας σε περιπέτειες την ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων ( που ήδη έχει υποβιβαστεί με τα υπόλοιπα μέτρα που έχουν παρθεί ) αφού ιδιωτικοποίηση του νερού δεν μπορεί με τίποτα να συνδυαστεί με  φθηνά τιμολόγια και  ποιότητα νερού και υπηρεσιών.

Πιστεύουμε ότι θα ήταν λειψή η παρέμβαση αυτή αν δεν σημειωνόταν και η στάση του συνδικαλιστικού κινήματος στην ΕΥΔΑΠ.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η στάση των ηγεσιών ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ συνέβαλε καθοριστικά όλα τα προηγούμενα χρόνια για να προχωρήσουν τα μέτρα αυτά. Ότι λειτούργησαν σαν το μακρύ χέρι των διοικήσεων και των κυβερνήσεων. Είτε αδιαφορώντας, είτε καθησυχάζοντας τους εργαζόμενους ότι τα μέτρα δεν αφορούν  αυτούς, είτε – όταν δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς – προκηρύσσοντας απεργίες που φρόντιζαν εξ αρχής να υπονομεύουν .

Έχει μείνει παροιμιώδεις η στάση του προέδρου της ΓΣΕΕ : ‘ ο καθένας μόνος του ’ όταν στα τέλη της δεκαετίας του 90 από τους εργαζόμενους και τις ταξικές συνδικαλιστικές δυνάμεις στις ΔΕΚΟ έμπαινε το θέμα της μαζικής και ενωμένης κινητοποίησης.

Φρόντιζαν να κατευθύνουν τους εργαζόμενους στη ‘ λογική ’ του « είναι καλύτερα να είμαστε φρόνιμοι παρά να κάνουμε επαναστατική ( !! ) γυμναστική » . Ποτέ δεν έβαζαν ζητήματα αλληλεγγύης για άλλες ομάδες εργαζομένων συντηρώντας την διχαστική τακτική των κυβερνώντων για τα γνωστά ρετιρέ κλπ.



Ευθύνες έχει όμως και η ηγεσία των ταξικών συνδικαλιστικών δυνάμεων ,που ενώ έγκαιρα και σωστά είχε αναδείξει όλα αυτά τα προβλήματα, την κρίσιμη στιγμή αντί να στηρίξει ένα μέτωπο αντιμονοπωλιακών δυνάμεων που θα λειτουργούσε ως ρυάκι για να συναντηθεί με άλλα ρυάκια στην κατεύθυνση ενός πανελλαδικού ΑΑΔΜ, έβαζε μαξιμαλιστικά αιτήματα ως κύριο καθήκον των συνδικάτων.

Το αποτέλεσμα είναι γνωστό και από τις δύο τακτικές. Τα μέτρα να περνάνε παρά τις κατά καιρούς πετυχημένες κινητοποιήσεις, τα σωματεία να μην μαζικοποιούνται, οι εργαζόμενοι να απογοητεύονται. Να τα βάζουν επί δικαίων και αδίκων. Να τσουβαλιάζουν το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα με τους συμβιβασμένους και ξεπουλημένους συνδικαλιστές.

Να γιατί τέτοιες συζητήσεις και κυρίως τέτοιες λύσεις σαν αυτές που μπήκαν από τους προηγούμενους ομιλητές πρέπει να γίνει προσπάθεια να κυριαρχήσουν σήμερα κύρια στον αριστερό και κομμουνιστικό χώρο.